کاوش موضوع حکمت الهی

تئوسوفی، حکمت الهی یا یزدان‌خِرَد (انگلیسی: Theosophy) از واژه یونانی θεοσοφία تئوسوفیا، با ترکیب θεός (تئوس به معنی خدا) + σοφία (سوفیا به معنی خرد) در مجموع به معنی خرد یا فرزانگی خداوند است که به سیستم‌های فلسفه علوم خفیه یا دانش جستجوی مستقیم اسرار وجود و طبیعت اشاره دارد که به‌طور ویژه طبیعت وجود یزدانی، خدایی یا الوهیت را مورد توجه قرار می‌دهد. تئوسوفی بخشی از زمینه گسترده‌تر علوم خفیه است که به یک دانش یا خرد مخفی اشاره می‌کند که رستگاری و روشنگری شخصی را ارائه می‌کند. تئوسوفیست یا حکیم الهی در پی فهمیدن اسرار جهان و پیوندهایی که جهان، انسانیت و وجود خدایی را به هم پیوند می‌دهند می‌گردد. تئوسوفی جنبشی دینی است که در اواخر قرن نوزدهم در ایالات متحده پایه‌گذاری شد. این جنبش عمدتاً به‌وسیلهٔ هلنا بلاواتسکی، اندیشمند روسی، بنیان نهاده شد و تا حد زیادی بر نوشته‌های او، به خصوص «دکترین راز» استوار است؛ شاهکار بلاواتسکی که یکی از کارهای پایه‌ای انجمن تئوسوفی محسوب می‌شود و در سال ۱۸۸۸م منتشر شد. تئوسوفی از یک سو از فلسفه‌های کهن اروپایی مانند نوافلاطونی‌گری، و از سوی دیگر از ادیان هندی همچون هندوییسم و بودیسم تأثیر پذیرفته است. هرچند بسیاری از پیروان این مکتب معتقدند تئوسوفی دین نیست، پژوهشگران دین آن را گاه به‌عنوان یک «جنبش دینی نوظهور» و گاه به‌عنوان شکلی از «غیب‌باوری» در سنت باطنی غربی دسته‌بندی می‌کنند. بر اساس آموزه‌های بلاواتسکی، تئوسوفی تعلیم می‌دهد که نوعی «انجمن باستانی و پنهان» از استادان روحانی وجود دارد که به‌نام مَسترها شناخته می‌شوند. گفته می‌شود این استادان در سراسر جهان حضور دارند، اما مرکز اصلی‌شان در تبت است. بلاواتسکی ادعا کرد که این استادان به خرد عظیم و نیروهای ماورایی دست یافته‌اند و تعالیم خود را از طریق او منتقل کرده‌اند تا جنبش تئوسوفی مدرن آغاز شود. پیروان تئوسوفی باور دارند که این استادان می‌کوشند معرفت یک دین باستانی جهانی را که روزگاری در سراسر زمین رایج بوده، دوباره زنده کنند؛ دینی که بناست بار دیگر ادیان موجود را تحت‌الشعاع قرار دهد. تئوسوفی موضعی یکتاگرایانه دارد و به وجود یک «اصل الهی مطلق» باور دارد. در کیهان‌شناسی آن، جهان، تجلی و انعکاسی از همین مطلق به‌شمار می‌آید. هدف زندگی انسان در این اندیشه رهایی معنوی است و روح انسان پس از مرگ جسمانی بر پایهٔ قانون کارما تناسخ می‌یابد. اصل برادری جهانی و بهبود اجتماعی از اصول راهنمای تئوسوفی است، هرچند چارچوب اخلاقی ویژه و مشخصی ارائه نمی‌دهد. نام تئوسوفی در زمان حاضر اغلب برای اشاره به آموزه‌های فلسفی-مذهبی انجمن تئوسوفی که در سال ۱۸۷۵ در نیویورک به دست هنری استیل اولکات با همکاری ویلیام کوان جاج و هِلِنا بلاواتسکی تأسیس شد استفاده می‌شود. سازمان‌ها و جوامع تئوسوفی در ۵۲ کشور فعالیت داشتند و بر توسعه و رشد دیگر تحرکات عرفانی، فلسفی و مذهبی تأثیر گذار بودند. از دیگر چهره‌های مطرح در انجمن تئوسوفی می‌توان به جیدو کریشنامورتی و چارلز وبستر لیدبیتر اشاره کرد.... بیشتر در ویکی پدیا